IJzersterk, confronterend, pijnlijk en vooral menselijk!
Wat mij betreft, zou dit YA-boek verplichte leeskost mogen zijn in de bovenbouw van elke middelbare school. Het mag gelezen en besproken worden, want in de kern gaat dit eigenlijk over ons allemaal. Wanneer is iemand schuldig en in hoeverre hebben wij enig recht om hierover te oordelen? In 400 bladzijden laat Wilma Geldof zien, hoe complex de schuldvraag na een oorlog is en hoe dat verbonden is met menselijke waardigheid.
We maken kennis met twee meisjes. Nora groeit op in de Tweede Wereldoorlog en wordt verliefd op een Duitse soldaat. Ditte is de dochter uit deze relatie, die uiteindelijk de last van haar ouders moet dragen. Beiden worden door hun omgeving veroordeeld, en beiden proberen enig grip op hun leven te krijgen. Daarnaast is het ook het verhaal van het Joodse meisje Rivka, wiens familie vermoord is in de oorlog en die geconfronteerd wordt met de nazi-achtergrond van haar beste vriendin Ditte.
Dit boek is één van de pittigste jeugdboeken, die ik ooit gelezen heb. Wilma Geldof raakt met haar verhaal vele gevoelige snaren en laat de lezer worstelen met een enorm ongemak. De indrukwekkende wijze waarop ze het verhaal van Nora beschrijft, slingerend tussen schuld en onschuld, roept zowel sympathie als afkeer op. Ze geeft ook een realistisch beeld van de harde houding van mensen, die zich voortdurend beter voelen dan Nora en Ditte. Maar soms zitten er tussendoor ook flintertjes menselijkheid, die de personages en de lezer eraan herinneren dat niet alles alleen maar hopeloos is.
Het verhaal speelt zich deels af tijdens het proces van de oorlogsmisdadiger Eichmann in 1961. Dat is een interessante keuze, want de zeer bekende Joodse filosoof Hannah Arendt schreef daar een beroemd verslag over, waarin ze beschrijft dat achter onmenselijke maatschappijen menselijk gezichten schuilen, waardoor het onmogelijk is om alles zwart-wit te bekijken.
Het meisje dat er niet mocht zijn toont aan waarom jeugdliteratuur een veel belangrijkere rol zou moeten krijgen binnen de algehele literatuur. Het confronteert ons en bevraagt ons waar wij staan in dit verhaal. We willen ons eigenlijk altijd de held voelen, maar hoe moet dat dan als er alleen maar verliezers zijn?
IJzersterk, confronterend, pijnlijk en vooral menselijk!